Ο Γόρδιος δεσμός της Τραπεζούντας

Η Ιστορική Πορεία του Γόρδιου Δεσμού

Η ιστορία του Γόρδιου Δεσμού ξεκινά με τη μυθολογία, αναδεικνύοντας τον ως σύμβολο των πολύπλοκων και άλυτων προβλημάτων. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Γόρδιος, ένας απλός αγρότης της Φρυγίας, ανακηρύχθηκε βασιλιάς χάρη στον δεσμό που έδεσε τον ζυγό του άρματός του με έναν εξαιρετικά περίπλοκο κόμπο. Η προφητεία υποστήριζε ότι ο άνθρωπος που θα μπορούσε να λύσει τον κόμπο θα κατάφερνε να κατακτήσει την Ασία. Αιώνες αργότερα, ο Μέγας Αλέξανδρος απλώς έκοψε τον κόμπο με το ξίφος του, υποδεικνύοντας μια ριζική λύση σε έναν φαινομενικά άλυτο γρίφο.

Τώρα θα μου πείτε τι σχέση μπορεί να έχει ο Γόρδιος Δεσμός με το βιλαέτι της Τραπεζούντας, το κομμάτι που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε Πόντο. Κι όμως είναι ηλίου φαεινότερον το πως κατάφεραν μέσα σε έναν αιώνα να δέσουν τους ανθρώπους της σε έναν άλυτο Γόρδιο Δεσμό που κανείς δε μπορεί ή απλά δε θέλει να ξεμπλέξει.

Ο άλυτος γρίφος της Τραπεζούντας

Ο Γόρδιος Δεσμός στον ελληνοτουρκικό εθνικισμό αντιπροσωπεύει τα διαρκή αδιέξοδα και τις διαχρονικές συγκρούσεις μεταξύ των δύο κρατών. Η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, με τις ρίζες της στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και συνεχίζοντας στις πολιτισμικές διενέξεις του 20ου αιώνα, δημιούργησε ένα σύγχρονο Γόρδιο Δεσμό που αφορά την εθνική ταυτότητα ενός διαιρεμένου λαού με βάση τη θρησκεία και ευθύνη των μεγάλων δυνάμεων που προτίμησαν να τον θυσιάσουν για μερικά δράμια πετρελαίου της Μοσούλης.

Ο Ρόλος του Εθνικισμού σε σχέση με την Τραπεζούντα

Ο εθνικισμός αποτελεί ένα σύνθετο και πολυεπίπεδο φαινόμενο, το οποίο επηρεάζει βαθύτατα τη σύγχρονη κατάσταση της περιοχής και τον λαό που έχει διασκορπιστεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Ο ελληνοτουρκικός εθνικισμός συνεχίζει να επηρεάζει τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις ως τις μέρες μας.

Οι εθνικιστικές ρητορικές από τις δύο πλευρές διαφέρουν αλλά έχουν ως κοινό στόχο την ενίσχυση των εθνικών ταυτοτήτων και την πολιτιστική κυριαρχία. Αρκετές φορές, οι πολιτικές ηγεσίες και των δύο χώρων χρησιμοποιούν ιστορικές μνήμες και εθνοθρησκευτικά σύμβολα για να καλλιεργήσουν τα πατριωτικά αισθήματα των πολιτών, και κατ’ επέκταση να επιτύχουν πολιτικά οφέλη. Η συστηματική χρήση της θρησκείας για την ενδυνάμωση του εθνικιστικού φρονήματος είναι μια πρακτική που παρατηρείται συχνά.

Σημαντικό στοιχείο αυτής της ρητορικής είναι επίσης η αμφισβήτηση της κοινής ιστορίας και η διεκδίκηση πολιτιστικών κληρονομιών, κάτι που συχνά οδηγεί σε κοινωνικές συγκρούσεις. Ο ελληνοτουρκικός εθνικισμός κρατα διαιρεμένο έναν ολόκληρο λαό μέσω της πολιτικής πόλωσης.

Οι νέες γενιές μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου οι εθνικιστικές εντάσεις είναι διαρκής πηγή ανησυχίας και έχθρας.

Η πολιτική ελίτ και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παίζουν καίριο ρόλο στην υποδαύλιση αυτών των εντάσεων. Τα κρατικά και θρησκευτικά ιδρύματα κατευθύνουν τη δημόσια συζήτηση επιλέγοντας ποια κομμάτια της ιστορίας θα προβληθούν και ποια θα παραμείνουν στη σκιά. Οι εικόνες των αρχαίων ακροπόλεων και βυζαντινών μοναστηριών χρησιμοποιούνται συχνά για να αναδείξουν την ελληνική κληρονομιά, ενώ το Οθωμανικό παρελθόν αναδεικνύεται στον τουρκικό λόγο για να υποστηριχτούν οι εδαφικές και πολιτιστικές διεκδικήσεις της Τουρκίας.

Ο ρόλος του Ποντιακού λόμπι

Θεωρητικά ένα λόμπι λειτουργεί ως προς την στήριξη των δικαιωμάτων μιας κοινότητας. Πρακτικά το ποντιακό λόμπι δε μπορεί να λειτουργήσει ανεξάρτητο από τον ελληνικό εθνικισμό και έτσι βλέπουμε οτι οι δράσεις και οι κινήσεις του φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θα έπρεπε να φέρουν κρατώντας δέσμιο έναν ολόκληρο λαό από τα κάκκαλα της Ελλάδας και ξεχνώντας ουσιαστικά οτι η Ελλάδα αντικειμενικά είναι τόπος εξορίας για τον χριστιανικό λαό του βιλαετίου της Τραπεζούντας.

Μια ερώτηση στην οποία θα πρέπει να κληθούμε να απαντήσουμε είναι αν και κατά πόσο η Ελλάδα, τόπος εξορίας για το χριστιανικό λαό του βιλαετίου της Τραπεζούντας, είναι η πατρίδα μας.
Κι αν είναι πατρίδα μας η Ελλάδα μέσα σε έναν αιώνα και 3-4 γενιές τότε τι ήταν η οθωμανική αυτοκρατορία που ζήσαμε περισσότερους αιώνες και μάλιστα στον τόπο μας;
Φυσικά για πολλούς απο εμάς είναι και η σημερινή Ελλάδα πατρίδα μας μια και λόγω της εξορίας των προγόνων μας στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν μικτοί γάμοι και αλλοιώθηκε ουσιαστικά το DNA μας.
Βρισκόμαστε ένα βήμα πριν το σημείο μηδέν και οι πράξεις του ποντιακού λόμπι ενθαρρύνουν την πληρη εξαφάνιση και αφομοίωση μας αντί να την εμποδίζουν.
Και για να παραφράσω το Βάρναλη…
Έτσι στη σκότεινη ταβέρνα “Η ωραία Ελλάς, πίνουμε πάντα μας σκυφτοί. Σαν τα σκουλήκια, κάθε φτέρνα όπου μας έβρει μας πατεί. Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!

Ισως το δυσκολότερο πράγμα για έναν Πόντιο θα ήταν να κληθεί να απαντήσει στο ερώτημα αν είναι η Τουρκία η πατρίδα του. Η σημερινή Τουρκία θεωρείται δημιούργημα του Κεμάλ Ατατούρκ ο οποίος σε συνεργασία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τη σύμφωνη γνώμη των μεγάλων δυνάμεων μας έστειλε στην εξορία της Ελλάδας ουσιαστικά.
Κλήθηκα κατά κάποιο τρόπο να απαντήσω στην ερώτηση αυτή μέσα σε ένα αστυνομικό τμήμα της Τραπεζούντας. Πατρίδα μου ήταν η οθωμανική αυτοκρατορία στην οποία οι πρόγονοι μου πλήρωναν φόρους για αιώνες και πριν από την οθωμανική αυτοκρατορία, πατρίδα μου ήταν η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Με τον Κεμάλ δεν είχαμε παρε-δώσε και ούτε και αυτός είχε οποιαδήποτε σχέση με τη δική μου πατρίδα πριν απο το 1919.
Αντικειμενικά, η γεωγραφική περιοχή της σημερινής Τουρκίας είναι όντως η δική μου πατρίδα και όχι του Κεμάλ αν το καλοσκεφτείς που δεν είχε καμία σχέση με την περιοχή. Ναι, ανήκε στη Οθωμανική αυτοκρατορία και αυτός, όμως όχι στα εδάφη της σημερινής Τουρκίας. Αντικειμενικά αλλοίωσε την πληθυσμιακή σύσταση των εδαφών της σημερινής Τουρκίας.

Προοπτικές για το Μέλλον και κοπή του Γόρδιου Δεσμού

Οι προοπτικές για τη μελλοντική συμφιλίωση των χριστιανών και των μουσουλμάνων της Τραπεζούντας δεν είναι καν ορατές αυτή τη στιγμή.
Οι δύο κοινότητες βρίσκονται κάτω από την εθνικιστική εξουσία και προπαγάνδα δύο χωρών που αρέσκονται να διατηρούν μια εχθρική στάση μεταξύ τους τόσα πολλά χρόνια που πλέον έχει γίνει παράδοση και καθημερινότητα, διατηρώντας έτσι ομήρους τους ανθρώπους του Πόντου
Κι όμως κάποιος θα πρέπει να κόψει το Γόρδιο Δεσμό της Τραπεζούντας επιτέλους και να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους θέση και το λαό της στη σωστή πατρίδα.